Grypa to mocny przeciwnik, może powalić z nóg nawet największych twardzieli

Grypa

To ostra choroba zakaźna układu oddechowego wywołana zakażeniem wirusem grypy. Choroba przenosi się pomiędzy ludźmi drogą kropelkową (np. podczas kaszlu, kichania), powodując ostre objawy, przede wszystkim ze strony dróg oddechowych. Rezerwuarem wirusa grypy są ptaki; one same nie chorują, ale mogą przenosić wirusa na inne zwierzęta i ludzi.

W większości przypadków zachorowanie na grypę powoduje obłożną chorobę, w części przypadków mogą występować powikłania. Zdarzają się też przypadki śmierci, szczególnie u dzieci, osób starszych i obciążonych innymi, dodatkowymi poważnymi chorobami.

Dlaczego na ospę albo świnkę choruje się raz w życiu, a na grypę można zachorować wielokrotnie

Różnica wynika ze skłonności wirusa grypy do mutacji, czyli zmieniania elementów swojej budowy. Stąd co sezon konieczne jest opracowanie nowej szczepionki przeciwko wirusowi wywołującemu grypę.

Wirusy wywołujące inne choroby zakaźne (ospa, świnka) nie zmieniają swojej struktury na przestrzeni lat - a zatem, jeżeli raz zachorujemy na daną chorobę i zwalczymy dany typ wirusa, jesteśmy odporni na niego do końca życia.

Typy wirusa grypy

1. Wirus grypy A (najbardziej groźny dla ludzi)

- występuje u ludzi i zwierząt (ptaki, świnie, konie, foki, norki, wieloryby).

- podtypy wirusa grypy A klasyfikowane są w oparciu o rodzaj białek wchodzących w skład jego otoczki: hemaglutyniny (podtypy: od H1 do H16) oraz neuraminidazy (podtypy od N1 do N9)

- powoduje epidemie i pandemie (te ostatnie zdarzają się na ogół co kilkadziesiąt lat, np. najgroźniejsza z nich "hiszpanka" (1918-1919, która pochłonęła 50-100 mln ofiar na świecie!) była wywołana przez wirusa A/H1N1, czyli tego samego wirusa, którego boimy się najbardziej obecnie)

2. Wirus grypy B

- zakaża wyłącznie człowieka

- powoduje zachorowania najczęściej endemiczne, rzadziej epidemie

3. Wirus grypy C

- występuje u ludzi i świń,

- powoduje infekcje bezobjawowe lub o lekkim przebiegu

Stosowane przez lekarzy testy na określenie rodzaju wirusa grypy (zwłaszcza w obliczu budzącej wciąż jeszcze wiele obaw grypy A/H1N1) wykonywane są w materiale pobranym podczas wymazu z nasogardzieli. Wyniki testu pozwalają na wstępne określenie rodzaju grypy w ciągu kilku minut. Szczegółowemu potwierdzeniu służą tzw. testy molekularne, czyli poszukujące materiału genetycznego wirusa.

Typowa "ścieżka" ewolucyjna szczepów wirusa grypy typu A

1. Pierwsze ulegają zakażeniu ptaki

2. Wirus mutuje, nabywając zdolność do zakażania świń

3. Dalsze mutacje powodują zdolność do zarażania ludzi oraz do transmisji z człowieka na człowieka

4. Większość nowych szczepów "ludzkich" powstaje na terenach hodowlanych o dużym zaludnieniu, gdzie częste są kontakty ludzi ze zwierzętami.

Wirusy grupy A wywołują epidemie i pandemie dzięki zdolności tych wirusów do podlegania tzw. skokom antygenowym, które są w stanie przełamać bariery odpornościowe nowych gatunków (co pozwala im na łatwe przenoszenie się ze zwierząt na ludzi).

Wirusy z rodzajów B i C zdolne są wyłącznie do przesunięcia antygenowego, co nie pozwala im na łatwe zmylenie mechanizmów odpornościowych nowych gatunków (a w konsekwencji przenoszenia się ze zwierząt na ludzi).

Odporność

To zespół wszystkich mechanizmów biorących udział w obronie przed zakażeniem; zdolność do czynnej i biernej ochrony organizmu przed patogenami; brak podatności organizmu na działanie drobnoustrojów chorobotwórczych. Rozróżniamy dwa rodzaje odporności:

- wrodzoną (nieswoistą),

- nabytą (swoistą) - po przebyciu choroby, szczepieniu, podaniu surowicy.

Trwałość odporności na zakażenie zależy głównie od zmie-nności drobnoustroju, a także od stanu układu odpornościowego.

Nie mylić z przeziębieniem

Grypa często mylona jest z przeziębieniem lub innymi infekcjami układu oddechowego.

Pamiętajmy zatem, że w przypadku grypy, klasycznymi objawami są: wysoka gorączka (powyżej 38%B0C), dreszcze, silne uczucie rozbicia, które "zwala z nóg", silne bóle mięśni i stawów, bóle głowy, chory może odczuwać jadłowstręt oraz skrajne zmęczenie. Temu wszystkiemu mogą towarzyszyć ból gardła, kaszel, katar i biegunka.

Symptomy choroby różnią się w zależności od wieku i stanu zdrowia chorego oraz typu wirusa. U znacznej liczby chorych gorączka oraz większość objawów ustępują po około 3-7 dniach, choć kaszel i złe samopoczucie mogą utrzymywać się nawet przez ponad 2 tygodnie.

Warto wiedzieć, że przeziębienie to także choroba wywołana wirusem - ale innym (mniej zjadliwym!) niż wirus grypy. Przy przeziębieniu nie występują zazwyczaj bóle mięśni, kości i stawów. Wspólne dla przeziębienia i grypy są gorączka, katar i kaszel. Katar występuje częściej w wypadku przeziębienia, rzadziej przy klasycznej grypie. Temperatura ciała w przypadku przeziębienia jest na ogół niższa niż przy grypie.

Na grypę nie pomogą antybiotyki

Antybiotyki nie mają żadnego działania na wirusa grypy. Lekarze - jeśli je zapisują - robią to w obawie przed ewentualną infekcją bakteryjną (wirusy często torują drogę chorobom bakteryjnym, jak np. zapalenie gardła, angina), albo... czynią to na wyrost.

Objawami świadczącymi o tym, że grypa mogła przerodzić się w chorobę bakteryjną są wysoka gorączka utrzymująca się ponad tydzień oraz wydzieliny ropne z górnych dróg oddechowych.

Może zaatakować każdego

Grypa może dotknąć praktycznie każdą osobę. Jednak nie dla każdego jest tak samo groźna. Poważne zagrożenie stanowi dla osób z obniżoną odpornością oraz dorosłych i dzieci z chorobami przewlekłymi (np. astmą, układu krążenia, nerek, wątroby, hematologicznymi i metabolicznymi, np. cukrzycą).

Okres wylęgania grypy jest łatwy do przeoczenia i wynosi około 48 godzin od momentu zarażenia wirusem. Namnaża się on w komórkach nabłonka górnych dróg oddechowych: nosie, gardle, tchawicy, oskrzelach. Zaburza naturalne mechanizmy odporności, ułatwia też rozwój bakterii (tzw. nadkażenie bakteryjne).