MPPP Gniezno: skandynawskie pozostałości na wyciągnięcie ręki

Jest to pierwsza w naszym kraju zakończona powodzeniem próba zebrania w jednym miejscu dużej liczby znalezisk związanych z bezpośrednią obecnością Skandynawów na ziemiach polskich. - Stanowi przez to pewną syntezę dotychczasowych badań, choć ma charakter bardziej charakter popularnonaukowy. Adresowana jest do odbiorców w różnym wieku, których niekoniecznie pasjonuje ta problematyka. Mamy jednak nadzieję, że duża część z nich zainteresuje się bliżej tematem obecności wikingów i początkami państwa polskiego po obejrzeniu ekspozycji - przyznają przedstawiciele muzeum.

Wbrew przewrotnemu tytułowi wystawa wcale nie mówi o wikingach. Mówi ogólnie o mieszkańcach Skandynawii (Danii, Norwegii i Szwecji), spośród których ci sławni wojownicy się wywodzili. - Celowo skupiamy się na właściwych mieszkańcach Półwyspu Skandynawskiego, przybyszach zza morza, pomijając wątki związane z tzw. pośrednictwem, np. z ruskimi Waregami - mówią pracownicy muzeum. - Ekspozycja traktuje nie tylko o monarchii wczesnopiastowskiej. Prezentowane zagadnienia dotyczą także Pomorza Zachodniego, incydentalnie w tym czasie leżącego w obrębie monarchii wczesnopiastowskiej, oraz ziem zamieszkiwanych przez Prusów. Dotyczy więc ona całości tego obszaru, który wchodzi w skład współczesnej Polski. Chronologicznie wystawa obejmuje okres od IX do XII wieku - dodają.

Wystawa prezentuje prawie 120 artefaktów, które identyfikowane są jako wyroby skandynawskie. Jest to ogromna część całości tego rodzaju przedmiotów wydobytych podczas prac archeologicznych na terenie dzisiejszej Polski. Są wśród nich zarówno zabytki uzbrojenia, jak i biżuteria, drobne przedmioty codziennego użytku, skarby itp. Wśród nich znajdują się także i takie, które do tej pory nie były pokazywane szerszemu gronu odbiorców.
- Zabytki pochodzą z kolekcji kilkunastu muzeów i placówek naukowo-badawczych z całego kraju. Prócz samych „niemych” artefaktów wystawa stara się przedstawić odpowiedzi na niektóre istotne pytania dotyczące skali i charakteru obecności Skandynawów na ziemiach polskich w okresie wczesnego średniowiecza. Skandynawów, którzy owszem byli, ale których liczba i charakter obecności w żaden raczej sposób nie wyróżniały ich spośród innych obcokrajowców docierających lub nawet osiedlających się w dorzeczach Odry i Wisły przed tysiącem lat - czytamy na stronie gnieźnieńskiego muzeum.

W ocenie pracowników muzeum, wystawa to pewna forma polemiki z występującymi dosyć często w publikacjach popularnonaukowych czy też na różnorodnych forach internetowych hipotezami dotyczącymi skali i zasięgu oddziaływania Skandynawów na ziemie polskie. Ich autorzy niekiedy wyolbrzymiają pewne zjawiska, a na tej podstawie gloryfikują pewne fakty, nie dostrzegając ich rzeczywistej skali, pomijając przy tym niektóre aspekty choćby kulturowe czy etniczne. Jest jednocześnie nasza wystawa pewną odpowiedzią na swoistą modę „na wikingów”, która od kilkunastu lat dostrzegalna jest w naszym kraju.

Jak podkreślają przedstawiciele muzeum, ekspozycji towarzyszą różnego rodzaju działania popularyzatorskie i edukacyjne skierowane do wszystkich gości niezależnie od wieku oraz stopnia zainteresowania tematem. Więcej na ten temat znajdziecie w ramce obok.

O znaczeniu nowej wystawy w MPPP świadczy fakt, że partnerem ekspozycji została czeska grupa rekonstrukcyjna Marobud, a patronat objęły tak wiodące czasopisma historyczne, jak „Ale Historia”, „Mówią Wieki” czy też portal Historykon.pl. Wśród patronów medialnych zbliżającej się wystawy jest również „Gnieźnieński Tydzień”.