Dałeś? Brałeś!

Korupcja to w Polsce zjawisko powszechne. Słyszał o niej każdy, spotkało się z nią wielu. Łapówki krążą nie tylko wśród polityków
i biznesmenów. Któż z nas nie dał lekarzowi lub urzędnikowi czekolady lub kawy w zamian za „przysługę”?

Instytucje walczące ze zjawiskiem korupcji biją na alarm. Według Transparency International - organizacji przeciwdziałającej i zwalczającej korupcję na świecie - Polska jest na 63. miejscu wśród 133. badanych państw, jeżeli chodzi o postrzeganie korupcji przez obywateli.

- W naszym kraju korupcja to zjawisko społeczne. Dotyczy nie tylko władzy, ale także poszczególnych obywateli- podkreśla Maciej Wnuk, członek zarządu TI Polska.

Koszty inwestycji

Od 2001 roku najbardziej skorumpowaną grupą zawodową w Polsce są politycy. Zastąpili oni osławionych lekarzy, którzy wraz z innymi pracownikami służby zdrowia spadli na drugie miejsce. Na trzecim sklasyfikowano policjantów, którzy złą sławę zawdzięczają głównie swoim kolegom z drogówki. Kolejne miejsca zajmują celnicy i pracownicy samorządu lokalnego.

Nieoficjalnie wiadomo, że inwestor, który pojawia się w mieście takim jak Poznań, musi usatysfakcjonować grupę liczącą mnie więcej 80 osób. Są to urzędnicy, którzy po godzinach zajmują się doradztwem, wykonują prace projektowe, ekspertyzy. Przekazywanie żywej gotówki z ręki do ręki odbywa się rzadko. Dlatego dodatkowo grupa ta powiększa się o krewnych mających własne firmy (chodzi o podwykonastwo) bądź bliskich szukających zatrudnienia .
Swoją „działkę” biorą także od inwestorów rozmaite stowarzyszenia opiniujące przedsięwzięcia, środowiska (np. kupieckie), grupy mieszkańców związanych z samorządem osiedlowym. Wystarczy popatrzeć, kiedy kupcy zawzięcie protestują przeciwko jednej inwestycji handlowej, a wobec innej zachowują się wstrzemięźliwie. Dlaczego komitety mieszkańców nagle przestają sprzeciwiać się budowie w sąsiedztwie ich ulicy dużego centrum rozrywkowo-handlowego?

Nieskuteczna walka

17 września 2002 r. rząd przyjął dokument pt. "Program zwalczania korupcji- strategia antykorupcyjna". Zobowiązał w nim poszczególne ministerstwa i instytucje centralne do wykonania szeregu zadań związanych z walką z korupcją.

- Walka rządu z korupcją nie jest wystarczająco skuteczna. Wszystko dzieje się za zamkniętymi drzwiami. Z naszych dociekań wynika, że spore opóźnienia w realizacji programu mają m.in.: MSWiA, Ministerstwo Skarbu i Ministerstwo Finansów- mówi Grażyna Kopińska, dyrektor Programu Przeciw Korupcji Fundacji im. Stefana Batorego. Dyrektor podaje przykład Hongkongu, który 20 lat temu poziom korupcji miał podobny do polskiego: - Władze postąpiły tam w sposób zdecydowany. Dokonano przeglądu prawa, z całą surowością zaczęto je egzekwować i rozpoczęto szeroko zakrojoną akcję edukacyjną wśród społeczeństwa.

Hanna Wachowiak
Komenda Wojewódzka
Policji
w Poznaniu

Dla policjantów, którzy przyjmują korzyści majątkowe jesteśmy bezwzględni: nie ma dla nich miejsca w naszych szeregach. Jak wszędzie, u nas też były takie czarne owce. Wszyscy, którym udowodniono przyjęcie łapówki, zostali wyrzuceni z pracy w policji. Procedura wygląda tak, że prokurator sprawdza doniesienie na własną rękę, a my prowadzimy nasze wewnętrzne śledztwo. Sprawy mają najczęściej swój finał w sądzie.

Franciszek Kaniewski
rzecznik dyscyplinarny
dla nauczycieli
przy Wojewodzie Wielkopolskim

Najczęściej spotykamy się z wymuszonymi, płatnymi korepetycjami. Jednak wielokrotnie może się to okazać tylko pomówieniem. W roku kalendarzowym tego typu spraw wpływa od kilkunastu do kilkudziesięciu, są one dokładnie badane przez komisję dyscyplinarną i następnie, jeżeli się potwierdzą, to kieruje się je do postępowania karnego.

dr med. Krzysztof Kordel
rzecznik odpowiedzialności
zawodowej w Wielkopolskiej
Izbie Lekrskiej

W najnowszym Kodeksie Etyki Lekarskiej po raz pierwszy sformułowane zostały zasady, co jest dopuszczalne, a co nie jest dopuszczalne w kontaktach pomiędzy lekarzami a firmami farmaceutycznymi. Innym natomiast problemem są tzw. kopertówki. Tutaj należy rozgraniczyć sytuację, gdy pacjent wręcza gratyfikację lekarzowi, bo jest to ich prywatna sprawa od tej, gdy żąda jej od chorego, bo to zjawisko jest naganne.

Nasza wiedza

• Od 15 do 50 zł za godzinę korepetycji (czyli propozycja nie odrzucenia) - tyle życzą sobie zwykle nauczyciele, którzy „proponują” uczniom płatne korepetycje. W zamian dają gwarancję otrzymania wysokiej oceny na świadectwie
• Butelka koniaku lub wódki, bombonierka - to dowód uznania wręczany zwykle przed zaliczeniem egzaminów przez studentów studiów zaocznych na uczelni państwowej
• Beczkę piwa - wręczyli lektorowi studenci IV roku na jednej z poznańskich niepaństwowych uczelni by nie przystąpić do ustnego zaliczenia z języka angielskiego
• 100 - 200 zł w kopercie („Sposób na bezczelnego”) - wkładają do indeksu nieprzygotowani do egzaminu studenci na uczelniach państwowych
• Obraz, elegancki zegar, czy cygara (składa się cała grupa) - wręczają profesorowi przed ciężkim egzaminem studenci studiów dziennych
• Drogie książki, pióra itp. - wręczali dyrektorom znanych liceów rodzice, którzy starali się o przyjęcie dziecka do szkoły. W Poznaniu o przyjęciu decyduje teraz specjalny system komputerowy.
• 5000 - 20 000 zł (w zależności od ilości kandydatów i kierunku) - kosztuje przyjęcie na elitarne studia w renomowanej uczelni państwowej.

Nasze zdrowie i życie

• Butelka dobrego alkoholu lub określona kwota zwykle 100 - 200 zł - wystarczy aby w kaliskim szpitalu na niektóre zabiegi nie trzeba było czekać nawet pół roku.
• 100-200 zł - lekarska konsultacja.
• 100-200 zł - skrócenie kolejki do specjalisty w Poznaniu
• 200-500 zł - kosztuje szybkie załatwienie miejsca na niektórych oddziałach konińskiego szpitala
• 500-1000 zł - konsultacja w państwowym gabinecie w sytuacji groźnej dla życia
• 1500 do 2500 zł. - kosztowały w Kole odpowiednie dokumenty poświadczające „końskie zdrowie” na wyjazd do pracy w niemieckiej filii zakładów mięsnych
• 1000-5000 zł (górna stawka, gdy pacjent życzy sobie konkretne nazwisko) - bierze „za zaangażowanie” lekarz chirurg w Poznaniu, który może np. zorganizować szybciej operację w państwowym szpitalu
• 20.000-30.000 zł biorą wybitni chirurdzy w Poznaniu za przeprowadzenie operacji szczególnej, gdzie w grę wchodzi życie pacjenta.

Nasze bezpieczeństwo

• 20 zł - tyle trzeba zapłacić, by funkcjonariusz odstąpił od ukarania za drobne wykroczenie, np. jazdę rowerem bez świateł.
• 50 zł - najczęściej tyle proponują złapani na wykroczeniach kierowcy policjantom z drogówki. Nikt jednak z funkcjonariuszy nie przyznaje się, że wziął, zastrzegając, że tylko słyszeli, że ponoć koledze tak ktoś kiedyś zaoferował.
• ponad 500 zł - musi tyle wydać osoba złapana na jeździe po pijanemu. Żaden z policjantów pytanych nawet nieoficjalnie tego nie potwierdza - jak mówią, za ,,jazdę po pijaku”, nikt za żadną kwotę nie nadstawi własnej głowy.
• 1200 zł - próbował wręczyć jednemu z funkcjonariuszy biznesmen, Andrzej W., który po pijanemu spowodował wypadek. Mężczyzna wsunął pieniądze policjantowi do kieszeni aby w ten sposób wyciszyć sprawę. Teraz grozi mu za to do 10 lat więzienia.
• Pieniądze, może nawet duże ale według podejrzanej kawa i kwiatki - brała kierowniczka sekretariatu Wydziału Penitencjarnego poznańskiego Sądu Okręgowego za wystawienie fikcyjnego warunkowego zwolnienia dla pijanego sprawcy wypadku.

Wdzięczność urzędnika i polityka

• 50 zł za tonę zboża - to nielegalna opłata jaka w ubiegłym roku niektóre punkty skupu w Wielkopolsce pobierały za odebranie od rolników zboża.
• Paczka kawy - przyspiesza nie tylko bicie serca ale także wydawanie decyzji w kaliskim magistracie
• Przysługa za przysługę - zasada obowiązująca we wszystkich instytucjach. Może to być np. załatwienie pracy lub rewanż w załatwieniu jakiejś decyzji administracyjnej.
• 100-150 tys. zł - to tzw. wydatki dodatkowe o które trzeba powiększyć koszt inwestycji. Pieniądze te np. za opinie i orzeczenia przelewane są na konta firm projektowych, kancelarii prawniczych i notarialnych należących do krewnych urzędników. Mogą być także przekazywane w formie pensji, jeśli firma zatrudnia kogoś z rodziny urzędnika.
• 150-300 tys. zł. - to zgoda na otwarcie w Poznaniu dyskontu spożywczego. Mechanizm przekazania pieniędzy jak wyżej.
• 1 mln zł - kosztuje uzyskanie w magistracie zgody na budowę hipermarketu.
• Od 5 do 10 tys. - tyle wynosi półkowe, pobierane w hipermarkecie w zależności od wielkości dostawy i przychylności zajmującego się „sprawą” menadżera. Ta opłata gwarantowała, że przez kilka lat sieć odbierała od producenta towar.
• 17,5 mln USD - zażądał Lew Rywin od Gazety Wyborczej za zmianę ustawy

Chcielibyśmy ustalić jaka jest skala korupcji w naszym regionie. Prosimy Internautów, kktórzy kiedykolwiek zetknęli się z żądaniem wręczenia łapówki lub sami ją wzięli o wypełnienie ankiety.