Gmina Gniezno: współpraca szkół z UAM

Gmina Gniezno: współpraca szkół z UAM

Po raz kolejny szkoły z powiatu gnieźnieńskiego podpisały porozumienie o współpracy z Instytutem Filologii Polskiej UAM. Po udanej zeszłorocznej współpracy z Zespołem Szkół Publicznych w Czerniejewie w ramach projektu edukacyjnego Ocalić od zapomnienia – badamy język mieszkańców wsi gminy Czerniejewo, również w tym roku poznańscy dialektolodzy zaproponowali wspólne badania terenowe uczniom z podgnieźnieńskich szkół.

Porozumienie o współpracy sygnowali dnia 2 listopada 2016 r. w Collegium Maius w Poznaniu: ze strony Instytutu Filologii Polskiej UAM dyrektor ds. dydaktyki dr Krzysztof Skibski, ze strony szkół zaś ich dyrektorzy, tj.: mgr Aneta Mizerka (dyrektor Szkoły Podstawowej im. ks. Leona Formanowicza w Modliszewku), mgr Teresa Zielińska (dyrektor Zespołu Szkolno-Gimnazjalnego im. ks. Jana Twardowskiego w Szczytnikach Duchownych), mgr Małgorzata Ziółkowska (p.o. dyrektora Szkoły Podstawowej im. Obrońców Gniezna i Ziemi Gnieźnieńskiej w Goślinowie). Sygnatariuszy gościł kierownik Pracowni Dialektologicznej UAM prof. zw. dr hab. Jerzy Sierociuk wraz z pracownikami drem Błażejem Osowskim i dr Justyną Kobus. Bezpośrednimi wykonawcami projektu są uczniowie-ochotnicy oraz naukowcy z Pracowni Dialektologicznej UAM. Koordynatorem lokalnym – odpowiedzialnym za kwestie organizacyjne – jest nauczyciel historii ze szkoły w Modliszewku mgr Tomasz Gniazdowski, zaś koordynatorem naukowym – odpowiedzialnym za merytoryczną stronę projektu – jest dr Justyna Kobus z Pracowni Dialektologicznej UAM.

Rozpoczęty projekt edukacyjny zatytułowany Święta, wierzenia i przesądy – badamy język i tradycje mieszkańców wsi w gminie Gniezno, ma charakter dialektologiczno-etnograficzny, czyli poświęcony jest badaniu mowy oraz kultury mieszkańców wsi. Projekt służy każdej ze stron. Pracownia Dialektologiczna UAM wzbogaca archiwum o przydatny celom naukowym materiał językowy (dźwiękowy) oraz wizualny, co jest elementem działań na rzecz ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego Wielkopolski. W praktyce szkolnej ma natomiast wspomagać proces dydaktyczny w zakresie wiedzy o regionie. Czas trwania projektu przewidziany jest na okres obejmujący cały rok obrzędowy. Termin zakończenia projektu organizatorzy przewidują na grudzień 2017/ styczeń 2018 r., choć nieformalnie uczniowie z Modliszewka rozpoczęli zbieranie materiałów już w ubiegłym roku szkolnym.

A na czym polega realizacja projektu? Otóż, uczniowie na podstawie kwestionariusza poświęconego tematowi świąt, wierzeń, przesądów (będących echem bardzo starych wierzeń i zachowań kulturowych), przeprowadzają rozmowy z mieszkańcami rodzinnych wsi: pradziadkami, dziadkami, rodzicami, sąsiadami. Wszystkie rozmowy są nagrywane; każde nagranie poprzedza wypowiedź dotycząca lokalizacji, osoby nagrywanej – informatora (imię, nazwisko, rok urodzenia, pochodzenie), daty nagrania, imienia i nazwiska osoby nagrywającej (eksploratora). Są to niezbędne informacje służące wyłącznie celom naukowym i nieupubliczniane, a pozwalające na zarchiwizowanie materiału. Nagrywanym eksploracjom towarzyszyć ma sporządzanie dokumentacji fotograficznej. Badania terenowe przeprowadzają zarówno uczniowie, jak i dialektolodzy z Pracowni Dialektologicznej UAM. Na podstawie zebranego materiału, po jego transkrypcji i opracowaniu, planowana jest publikacja internetowa lub/i książkowa. Taką publikacją może pochwalić się właśnie Zespół Szkół Publicznych w Czerniejewie, gdzie wspólna praca gimnazjalistów i dialektologów zaowocowała internetowym słowniczkiem gwarowym poświęconym tematowi pracy na roli i w gospodarstwie (www.czerniejewo.org).

Uczestnicy projektu zapraszają mieszkańców gminy Gniezno do wzięcia w nim udziału, dzielenia się wspomnieniami dotyczącymi świąt, sięgania pamięcią do rodzinnych tradycji, przekazywania mądrości ukrytej w wierzeniach i przestróg właściwych przesądom, które niekoniecznie są znane młodemu pokoleniu.