Polscy i niemieccy ekspresjoniści w MPPP

Wystawa, prezentująca najważniejszy dorobek reprezentantów ekspresjonizmu po dwóch stronach odry - przede wszystkim w Wielkopolsce i Brandenburgii, to efekt polsko-niemieckiej współpracy. Obok Muzeum Początków Państwa Polskiego i Muzeum Narodowego w Poznaniu, jej organizatorami są: Dom Historii Brandenbursko-Pruskiej w Poczdamie i Stowarzyszenie Kulturland Brandenburg. Wcześniejszą odsłonę ekspozycja miała w Poczdamie od końca czerwca do początku sierpnia. W Gnieźnie została otwarta później, niż początkowo planowano, za to rozszerzonej wersji.

Przy okazji po raz pierwszy można oglądać wystawę w przebudowanej górnej sali Muzeum Początków Państwa Polskiego.

- Gniezno jest jedynym miejscem ekspozycji wystawy w naszym kraju - podkreśla Gerard Radecki, dyrektor Muzeum Początków Państwa Polskiego. - Ten projekt to niepowtarzalna okazja do przybliżenia szerszej publiczności efektów twórczej współpracy krajów i regionów.

Warto zaznaczyć, że polsko-niemiecka współpraca muzealna trwa od kilku lat. W 2005 roku MPPP uczestniczyło w przygotowaniu wystawy "Wielkopolska kolebką chrześcijaństwa w Polsce", którą prezentowano za zachodnią granicą. Wspólnym projektem była też zrealizowana w 2007 roku w Gnieźnie i Poczdamie wystawa "Archeologia podwodna".

G. Radecki zaznacza, że twórczość grupy Bunt, którą można zobaczyć na wystawie, należy do kamieni milowych naszego regionu. Dodaje, że jest to pierwsza taka wystawa po niemal stu latach od wspólnej prezentacji polskich i niemieckich ekspresjonistów.

- Ta wystawa pozwoli uchwycić ścisłe związki formalne i różnice ideowe między twórczością tych grup - dodaje.

- Wspomniana wystawa, otwarta w Poznaniu 1 kwietnia 1918 roku w aurze skandalu obyczajowego, stała się demonstracją nowej sztuki - wyjaśnia Agnieszka Salamon-Radecka z Muzeum Narodowego w Poznaniu, jedna z kuratorów wystawy. - Artyści Buntu posługiwali się zintensyfikowanym przekazem wizualnym, nierzadko antyestetycznym i kontrowersyjnym. Chcieli w ten sposób wpływać na przeobrażenie człowieka i otaczającego go świata. Opowiadali się za wolnością w szerokim tego słowa znaczeniu – narodową, polityczną, obyczajową itp. Czego wynikiem było m.in. żywe zaangażowanie w radykalne ruchy społeczne, a także w działalność niepodległościową. Wyrazem tego stał się udział prawie wszystkich członków „Buntu” w powstaniu wielkopolskim 1918-1919 oraz w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1921.

Sztuka Buntu była bardzo różnorodna, obok grafik jego członkowie zajmowali się rzeźbą, ale też sztuką użytkową - okładkami książek, witrażami, meblami. Prezentacja ma, jak podkreśla A. Salamon-Radecka, pokazać różnorodność gatunkową, a z drugiej strony wzajemne przenikanie się motywów i tematów.

Grupa skupiała się wokół pisma "Zdrój", wydawanego przez Jerzego Hulewicza. Pojawiały się takie nazwiska jak Stanisław Kubicki, Margarete Schuster-Kubicka (1891-1984), Stefan Najgrakowski (1897-1946), Jan Panieński (1900-1925), Władysław Skotarek (1894-1969), Stefan Szmaj (1893-1970), Artur Maria Swinarski (1900-1965), Jan Jerzy Wroniecki (1890-1948) oraz August Zamoyski (1893-1970).

Wzbogacające ekspozycję pracę niemieckich twórców tzw. drugiego pokolenia pozwala prześledzić wzajemne inspiracje i zależności.

Główne tematy twórczości ekspresjonistów nie tylko polskich to: sceny i motywy religijne, sceny miłosne – akty, portrety – przedstawienia postaci ludzkich, miasto – wieża Babel, pejzaż – człowiek w pejzażu.