Profilaktyka zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

[W materiałach użyto wypowiedzi Danuty Wieczorkiewicz, Prezes fundacji „Zobacz… JESTEM”, zajmującej się zdrowiem psychicznym dzieci i młodzieży oraz Jolanty Stryjczak, Head of Public Relations w Xiaomi CEE&Nordic, na podstawie wywiadu w Tygodniu Eksperckim w Radio Kolor, który poprowadziła Justyna Sokołowska.]

Danuta Wieczorkiewicz - Prezes Fundacji „Zobacz… JESTEM” i Jolanta Stryjczak, Xiaomi CEE&Nordic

Współczesne tempo życia sprawia, że wielu dorosłych zmaga się z problemami psychicznymi, jednak jest to problem, który coraz częściej dotyczy także najmłodszych.

Statystyki są alarmujące. Prawie 4% dzieci w wieku przedszkolnym choruje na depresję. W szkole podstawowej problem ten dotyka 8% dzieci. Liczba ta wzrasta do 20% w szkołach średnich, czyli właściwie co piąte dziecko choruje na depresję. W chorobie bardzo często towarzyszą zaburzenia lękowe, które są obecne u prawie 7% dzieci w wieku od 12 do 17 lat. Fundacja „Zobacz... JESTEM”, która pomaga dzieciom w kryzysach psychicznych pracuje m.in. nad tym, żeby destygmatyzować rolę rodzica. Zaburzenia psychiczne i kłopoty ze zdrowiem psychicznym pojawiają się w każdym wieku i w każdym środowisku, również w tak zwanych dobrych rodzinach. Generalnie na zdrowie psychiczne składają się liczne aspekty, jak nasza podatność, dziedziczność, nasza biologia, rozwój. Wpływa na nie zawsze wiele czynników (1).

Jest wiele składowych, które poprawiają naszą kondycję psychiczną, a nawet pozwolą zabezpieczyć dziecko przed rozwojem depresji lub zaburzeń lękowych. Badania mówią o tym, że ważnym czynnikiem chroniącym jest dobra więź, czyli dobra relacja w rodzinie, ale nie chodzi tutaj jedynie o wspólne przebywanie, czyli czy zjemy razem posiłek, albo razem posprzątamy. Ogromne znaczenie ma tu rozmawianie z dziećmi (2).

Jest to o tyle ważne, że po pierwsze pozwala nam dostrzec różne niepokojące sygnały, ale również pozwala zbudować relację, dzięki której jesteśmy w stanie na przykład dziecko wesprzeć, wiedzieć jak budować u niego poczucie wartości. To właśnie poczucie wartości jest kolejnym czynnikiem, który pozwala nam dobrze się rozwijać i chronić przed zaburzeniami psychicznymi. Możemy je budować poprzez tworzenie dziecku takich sytuacji rozwojowych na miarę jego wieku, które będą dla niego na tyle trudne, że dziecko będzie miało poczucie, że odniosło sukces, gdy poradzi sobie z nimi.

Problemy zdrowia psychicznego to nie tylko deficyty w rozwoju, ale przede wszystkim zagrożenie stanu życia. Młodzi ludzie między 6 a 18 rokiem życia zagrożeni są myślami samobójczymi.. Jeżeli mamy więź z dzieckiem, to do refleksji, że coś się dzieje, powinna nas skłonić właściwie każda zmiana zachowania dziecka, która trwa dłużej niż 2 tygodnie przez większą część dnia. Szczególnie, gdy widzimy, że zmiany w zachowaniu również sprawiają dziecku cierpienie i my jako dorośli widzimy, że wpływa na jego funkcjonowanie.

W projekcie Dziennych Oddziałów Terapeutycznych (DOT) przy fundacji „Zobacz... JESTEM” powstały grupy wsparcia dla rodziców i opiekunów podopiecznych. To zaopiekowanie rodzica jest o tyle ważne, że to rodzice przejmują na siebie ciężar choroby dziecka. Choroba powoduje, że rodzic staje się osobą trochę współuzależnioną, a bardzo często od kondycji zdrowia psychicznego dorosłego zależy to, jak jest w stanie pomóc młodemu człowiekowi, dlatego rodzice powinni dbać o siebie. Gdy rodzice są zadbani to wtedy różne zachowania dziecka są sygnałami np. obniżony nastrój albo pogorszenie w nauce, czyli gdy pojawiają się zaburzenia uwagi, pamięci, koncentracji. Albo jeżeli widzimy u dziecka, nawet takiego malutkiego, że ma kłopoty ze spaniem, powtarzające się koszmary senne lub kłopoty z apetytem (więcej albo mniej je). Zwłaszcza u tych małych dzieci pojawiają się różnego rodzaju bóle brzucha, głowy. Są to informacje o tym, że coś złego może się dziać. Wtedy należy udać się po pomoc do specjalisty.

Poza relacją z rodziną bardzo ważnym czynnikiem chroniącym w kontekście zdrowia psychicznego jest szeroko rozumiane hobby. Pasje mogą budować i wpierać nasze poczucie wartości, ale też rozwijają i pozwalają twórczo w jakiś sposób się realizować. Podczas turnusów DOT prowadzone będą warsztaty fotograficzne przy wykorzystaniu smartfonów Xiaomi. Warsztaty odbywają się pod okiem Przemka Chudkiewicza (Hoodkevitza) - fotografa i logoterapeuty. Współpraca Xiaomi z Hoodkevitzem rozpoczęła się projektem fotograficznym o nazwie „Tacy jesteś my w pełnym obrazku”, a wystawa fotografii jakie powstały w jego rezultacie została otwarta w Międzynarodowy Dzień Zdrowia Psychicznego. Warsztaty fotograficzne są naturalnym kierunkiem dla marki Xiaomi, znanej z doskonałych obiektywów w swoich smartfonach. Dla dzieci ma to być zabawa, dlatego podczas zajęć jest zadawany temat np. radość. Hoodkevitz potrafi zachęcić dzieciaki do wyszukiwania znaczących, interesujących ujęć. Wyszukiwanie kadru „radość” jest fenomenalną formą wydobywania pozytywnych emocji w dzieciach, a także dorosłych.

Przemysław Chudkiewicz (Hoodkevitz), Jolanta Stryjczak - Xiaomi CEE&Nordic i Danuta Wieczorkiewicz - Prezes fundacji „Zobacz… JESTEM”

Projekt zapoczątkowano w kontekście wystawy fotografii „Tacy jesteśmy w pełnym obrazku”, Hoodkevitza, ambasadora marki Leica, specjalizującego się w portretowaniu osób z różnymi trudnościami natury psychologicznej. Otwarcie wystawy odbyło się w czasie Międzynarodowego Dnia Zdrowia Psychicznego w październiku 2023 roku, a teraz, dzięki współpracy Xiaomi z fundacją, 100 młodym osobom będzie zapewniona pomoc terapeutyczna i diagnostyczna, tym samym realizując wielkie marzenie fundacji „Zobacz… JESTEM”. Planem było stworzenie Dziennego Oddziału Terapeutycznego, gdzie młodzi ludzie w wieku 14 – 18 lat byliby objęci pomocą psychologiczną i terapią. Celem Dziennych Oddziałów Terapeutycznych jest stworzenie miejsca, które pozwala na intensywną pomoc młodym osobom, z różnymi zaburzeniami, chorującymi na depresję, zaburzenia odżywiania, zaburzenia lękowe. Podopiecznymi fundacji są osoby, które często mają ograniczony dostęp do terapii psychologicznej z powodu miejsca zamieszkania lub sytuacji rodzinnej. Pobyt w Dziennym Oddziale Terapeutycznym jest bezpłatny i trwa 3 tygodnie, od poniedziałku do piątku, w godzinach 9:00 - 15:00. W ramach Dziennego Oddziału Terapeutycznego prowadzone są:

• terapia grupowa,
• terapia indywidualna,
• konsultacje wychowawcze,
• diagnoza.

Każdy młody człowiek uczestniczy w terapii grupowej, a w kolejnym etapie są różnego rodzaju warsztaty, które dotyczą rozwojowych umiejętności, czyli np. jak sobie radzić ze stresem, ze złością. Misją fundacji jest wyposażanie dzieci w kompetencje. Rodzice w ramach oddziału zobowiązują się do uczestniczenia w grupie wsparcia dla rodziców. Szczegóły programu i zgłoszeń są na stronie: https://zobaczjestem.pl/

W czwartym tygodniu każdego turnusu przedstawiciele fundacji „Zobacz... JESTEM” spotkają się z opiekunami prawnymi młodych osób, które wezmą udział w terapii, aby przekazać im wyniki diagnozy i zalecenia do dalszego postępowania terapeutycznego.

Pierwszy z pięciu turnusów ruszył 20 listopada ubiegłego roku.

Potrzeby są ogromne – opowiada Jolanta Stryjczak z Xiaomi – z jednej strony ważna jest profilaktyka zdrowia psychicznego, a z drugiej, i tu nawet pilniejsza jest potrzeba reagowania na konkretne sytuacje – na czele z próbami samobójczymi, których jest coraz więcej.

Oczywiście istnieje wiele sposobów, w jakie my, jako firma, możemy pomóc, na przykład: wsparcie finansowe, wsparcie technologiczne, czy też wolontariat pracowniczy.
Nasza współpraca z fundacją działa również w drugą stronę: eksperci z fundacji poprowadzili warsztaty dla naszych pracowników: dla rodziców dzieci i młodzieży warsztaty z zakresu profilaktyki zdrowia psychicznego; a dla tych, którzy nie mają dzieci (chociaż i tutaj rodzice są mile widziani) warsztaty pt.: Jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym.

To, co robimy jako firma, może wydawać się kroplą w morzu potrzeb, ale jak mówi przysłowie, kropla drąży skałę. A jeśli jeszcze inne firmy dołączą do współpracy, jestem przekonana, że wspólnymi siłami dokonamy czegoś naprawdę dużego i istotnego.

Cieszymy się, że jako Xiaomi możemy być częścią tego ważnego projektu i angażować się w profilaktykę zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży – dodaje Jolanta Stryjczak.

Podsumowaniem dotychczasowej współpracy między Fundacją „Zobacz… JESTEM” a Xiaomi jest piknik „Pasje na zdrowie”, który będzie wspaniałą szansą by poznać sposoby na prewencję zdrowia psychicznego. To nie tylko okazja na zdobycie cennej wiedzy, ale także szansa na odkrycie swojej pasji i przede wszystkim – wspólne spędzenie czasu przez rodziców z dziećmi i pogłębienie wzajemnych relacji.

Wydarzenie odbędzie się 28 maja w warszawskiej Elektrowni Powiśle. W planie są: spotkania z profesjonalistami z dziedziny zdrowia psychicznego dzieci oraz warsztaty fotograficzne prowadzone przez Hoodkevitza. Pod jego okiem uczestnicy będą mieli możliwość wykonania „Portretu autentycznego” i wydrukowania go. To nie wszystko. Na młodszych uczestników będą czekać ciekawe atrakcje takie jak: budowanie z drewna, gra miejska z atrakcyjnymi nagrodami od Xiaomi, a także zajęcia z: szydełkowania, malowania oraz… pisania po chińsku.

(1) Renata Szredzińska, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, „Dzieci się liczą 2022. Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce” https://fdds.pl/_Resources/Persistent/c/0/8/1/c081160546aae2379516cee99a2d3efd9b43c6fe/Dzieci%20si%C4%99%20licz%C4%85%202022%20-%20raport.pdf

(2) Biuro Rzecznika Praw Dziecka, „Badanie jakości życia dzieci i młodzieży w Polsce”, Warszawa 2023
https://brpd.gov.pl/wp-content/uploads/2023/11/Raport-z-bada%C5%84-Rzecznika-Praw-Dziecka-Jako%C5%9B%C4%87-z%CC%87ycia-dzieci-i-m%C5%82odziez%CC%87y-w-2023-r..pdf