Święto Halloween: Jak to jest w Polsce?

Święto Halloween to zwyczaj w całości zaczerpnięty z kultury amerykańskiej. Mimo że 31 października nie jest świętem urzędowym i religijnym, Halloween w wielu krajach cieszy się po święcie Bożego Narodzenia największą popularnością. Polska również okazała się krajem chętnie przyjmującym ten symbol globalizacji kulturowej. Jest to zasługa przede wszystkim kultury popularnej, która bombarduje nas rozświetlonymi dyniami, horrorami oraz kultem wapirów i innych najróżniejszych, fikcyjnych istot.

Trudno natomiast określić skąd wziął się ten zwyczaj. Świętowanie tego dnia narodziło się w USA i stąd właśnie wynika trudność identyfikacji źródeł – to kraj, bardzo różnorodny pod względem kulturowym. Większość źródeł podaje, że święto mogło powstać już 2 tys. lat temu sprowadzony z ziem celtyckich. Pośród wielu legend, mitów oraz nieścisłości jedno jest pewne – we wszystkich wersjach kultywowany (choć z przymróżeniem oka) do dziś jest pogląd, że w nocy 31 października zaciera się granica pomiędzy zaświatami a światem żyjących.

Święto Halloween w naszej kulturze to sprawa dyskusyjna. Młodzi ludzie chętnie korzystają z okazji do przebieranych imprez, wspólnego oglądania horrorów, czy – popularnej wśród najmłodszych – zabawy „cukierek albo psikus”, piolegającym na zbieraniu słodyczy.

Nie było by w tym nic niepokojącego, gdyby nie płynąca za tym ideologia. Nasze społeczeństwo składa się z wyznawców religii katolickiej, która silnie zakorzeniona jest w naszej kulturze. Halloween natomiast jest próbą przesunięcia granicy tego, na co pozwala religia. Kościół negatywnie odnosi się do tego wydarzenia słusznie zwracając uwagę na to, że kłóci się to z zasadami religii. Historia natomiast pokazuje, że społeczeństwo chce uczesniczyć w tego typu obchodach.

Dziś święto Halloween, kiedyś Dziady...

Potwierdza to zwyczaj związany z nocą z 31 października na 1 listopada, który obchodzili nasi przodkowie, czyli tzw. Dziady. Zwyczaj ten polegał na bezpośrednim kontakcie ludzi ze zmarłymi, który przejawiał się m.in. w przygotowywaniu dla umarłych posiłków. Dziady nie wytrzymały jednak ekspansji chrześcijaństwa i pod ciężarem wielu zakazów przestały być kultywowane. W tradycji zachował się natomiast zwyczaj zapalania zniczy oraz współczesny odpowiednik, czyli Zaduszki.

Pogański zwyczaj Dziadów bezpośrednio sprzeciwiał się religii chrześcijańskiej, dlatego walka kościoła i zakazy wydają się być działaniem usprawiedliwionym. Dyskusyjny wydaje się jednak fakt walki z Halloween, które w naszej kulturze polega przede wszystkim na kostiumowych zabawach. – Zwyczaj Halloween kłóci się nie tylko z naszą wiarą, ale tekże kulturą i tradycją - komentuje ks. kan. Ryszard Balik, proboszcz parafii bł. Jolenty w Gnieźnie. Jednakże część tak szanowanej przez kościół tradycji – czyli wspomniane już wcześniej Dziady – były konsekwentnie eliminowane.

Oprócz doszukiwania się w Halloween aspektów negatywnych, warto zwrócić uwagę na te zupełnie neutralne. Osoby praktykujące amerykańskie zwyczaje kostiumowe, strojenie domów, organizowanie imprez widzą w Halloween okazję do dobrej zabawy. Warto więc zastanowić się nad tym, czy osoby, które w nocy z 31 października na 1 listopada biegają wesoło w kostiumach, a dzień później modlą się nad grobami swoich bliskich świętując Wszystkich Świętych naprawdę tak bardzo zaprzeczają naszej religii i tradycji?