Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Układ pokarmowy – jak o niego zadbać? Codzienne nawyki kontra rak jelita grubego, trzustki, żołądka i wątroby

Anna Rokicka-Żuk
Anna Rokicka-Żuk
Najważniejszym czynnikiem ochronnym w rozwoju nowotworów układu trawienia jest zdrowa dieta. Menu powinno dostarczać odpowiednie dawki błonnika, pochodzącego z naturalnych produktów roślinnych. Związek ten zapewnia sprawną pracę jelit, tak istotną w przeciwdziałaniu zmianom nowotworowym w końcowym odcinku przewodu pokarmowego.
Najważniejszym czynnikiem ochronnym w rozwoju nowotworów układu trawienia jest zdrowa dieta. Menu powinno dostarczać odpowiednie dawki błonnika, pochodzącego z naturalnych produktów roślinnych. Związek ten zapewnia sprawną pracę jelit, tak istotną w przeciwdziałaniu zmianom nowotworowym w końcowym odcinku przewodu pokarmowego. dolgachov/123RF
Nowotwory układu pokarmowego to problem, któremu można zapobiegać. Przypominamy najważniejsze zalecenia Światowej Organizacji Gastroenterologii (WGO) dotyczące diety i stylu życia, związane z profilaktyką tych chorób.

Nowotwory są w Polsce trzecią przyczyną wszystkich zgonów, po urazach i chorobach serca. Te rozwijające się w obrębie przewodu pokarmowego stanowią 15-20 proc. wszystkich przypadków raka.

W ostatnich latach liczba zachorowań na nowotwory układu pokarmowego przekroczyła 30 tysięcy rocznie, z czego blisko 19 tys. stanowią przypadki raka jelita grubego. Aż połowę nowotworów układu trawiennego cechuje złe rokowanie, dlatego tak ważna jest ich profilaktyka.

Choroby układu pokarmowego w Polsce

Według danych za 2014 rok, udostępnionych przez Ministerstwo Zdrowia w ramach projektu „Mapy Potrzeb Zdrowotnych” i nie obejmujących przypadków nowotworów złośliwych i niezłośliwych, powodem największej liczby hospitalizacji w związku z chorobami układu pokarmowego są schorzenia jelit.

Podczas gdy liczba osób przyjętych do szpitala z powodu chorób wątroby, dróg żółciowych i trzustki to ok. 600 w przeliczeniu na każde 100 tysięcy osób, w związku z chorobami górnego odcinka układu pokarmowego (przełyk, żołądek, jelito cienkie) do szpitala trafia ok. 900 osób. Jednak do leczenia klinicznego z powodu zaburzeń w obrębie dolnego odcinka przewodu pokarmowego zmuszone jest nawet 1400 osób na 100 tys. mieszkańców rocznie.

Również nowotwory jelit stanowią większość przypadków raka w obrębie układu trawienia. O ile jednak wskaźniki przeżywalności dla nowotworów jelita grubego wynoszą w Polsce ponad 40 procent, dla pozostałych rodzajów niestety zwykle nie przekraczają 10 procent.

Styl życia a rak przełyku, żołądka, trzustki, pęcherzyka żółciowego, wątroby i jelit

Liczba przypadków raka układu pokarmowego z roku na rok rośnie. W ostatnich czasach ma to głównie związek z nasileniem ryzyka rozwoju nowotworów jelita grubego i raka trzustki. Zmiany rozwijają się też w obrębie żołądka, pęcherzyka żółciowego, wątroby, przełyku i jelita cienkiego.

Jakie czynniki związane ze stylem życia zwiększają zagrożenie tymi nowotworami?

  • Rak przełyku – aż 90 procent przypadków raka płaskonabłonkowego przełyku w Polsce wynika z palenia tytoniu i spożywania alkoholu. Częściej rozwija się on również u osób po oparzeniu przełyku i z częstą zgagą. Natomiast do rozwoju gruczolakoraka dolnej części przełyku oprócz palenia przyczynia się choroba refluksowa i otyłość.
  • Rak żołądka – czynnikiem ryzyka rozwoju raka żołądka typu jelitowego, który prowadzi do zapalenia jego błony śluzowej, jest obecność w nim bakterii Helicobacter pylori, dieta zawierająca duże dawki soli kuchennej, związków azotowych (używanych do peklowania wędlin i nawożenia roślin), palenie tytoniu i picie alkoholu.
  • Rak trzustki – częstsze zachorowania na ten rodzaj nowotworu dotyczą osób sięgających po tytoń, otyłych i nieaktywnych fizycznie.
  • Rak pęcherzyka żółciowego – aż w 90 procent przypadków współistnieje z kamicą pęcherzyka żółciowego, która zwiększa ryzyko zachorowania na tego raka aż 7-krotnie. Do innych czynników ryzyka należy też m.in. wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Około 3 razy rzadziej od raka pęcherzyka występują w Polsce nowotwory dróg żółciowych. Zagrożenie tym dotyczącym dróg zewnątrzwątrobowych nasila m.in. przewlekłe zapalenie dróg żółciowych i otyłość.
  • Rak wątroby – w 80-90 procentach przypadków pierwotnych nowotworów to rak wątrobowokomórkowy. Najważniejsze czynniki ryzyka jego rozwoju to marskość na skutek infekcji wirusami HBV i HCV, spożywanie alkoholu, niealkoholowe stłuszczenie wątroby, aflatoksyny w żywności (toksyny wytwarzane przez pleśnie) i gruczolaki związane z przyjmowaniem leków hormonalnych, np. antykoncepcyjnych czy anabolicznych. W wątrobie aż 20 razy częściej od nowotworów pierwotnych rozwijają się te wtórne, czyli przerzuty raka – zwłaszcza z układu pokarmowego, m.in. jelita grubego, trzustki i żołądka.
  • Rak jelita cienkiego – ryzyko rozwoju jest kilkukrotnie wyższe przy chorobach zapalnych jelit, takich jak celiakia i choroba Leśniowskiego-Crohna. Zwiększone zagrożenie dotyczy osób palących, spożywających alkohol oraz po usunięciu pęcherzyka żółciowego.
  • Rak jelita grubego – nowotwory tego odcinka układu trawienia, a zwłaszcza okrężnicy, zagięcia odbytniczo-esiczego, odbytnicy i odbytu, należą do najczęściej występujących nowotworów złośliwych u obu płci. Większość z nich rozwija się na podłożu gruczolaka. Sprzyjają temu nadmierna masa ciała, niedostateczna aktywność fizyczna, niedobór witaminy D i stany zapalne jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna). Zagrożenie rakiem okrężnicy zwiększają: wysokie spożycie tłuszczów (zwłaszcza nasyconych) i/lub czerwonego mięsa, niedobory witamin i wapnia oraz usunięcie woreczka żółciowego.

Jaka dieta dla zdrowego trawienia?

Z opisu czynników pronowotworowych wiemy już, że do profilaktyki chorób układu trawienia należy m.in.:

  • utrzymanie prawidłowej masy ciała,
  • regularny ruch,
  • ograniczenie nadmiaru tłuszczu, czerwonego mięsa, peklowanych wędlin i dodatków do żywności,
  • unikanie produktów wywołujących objawy niestrawności i nietolerancji.

Zalecana dieta bazuje na jak najmniej przetworzonej żywności roślinnej, dzięki czemu zapewnia szeroki wachlarz związków antyrakowych, w tym błonnika, który przyczynia się też do sprawnego trawienia i utrzymania niższej masy ciała. Dla zdrowia powinniśmy spożywać co najmniej 25 g tego składnika dziennie, natomiast optymalna dawka błonnika to 30-40 g na dobę. Związki błonnikowe warunkują sprawne oczyszczanie jelit, ale także odtruwanie organizmu z wielu szkodliwych związków, w czym wspomagają pracę wątroby.

ZOBACZ: Jak „dobre” bakterie jelitowe wpływają na zdrowie?

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Te produkty powodują cukrzycę u Polaków

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Układ pokarmowy – jak o niego zadbać? Codzienne nawyki kontra rak jelita grubego, trzustki, żołądka i wątroby - Strona Zdrowia

Wróć na naszemiasto.pl Nasze Miasto