Mediacja w postępowaniu rozwodowym - jak wygląda?

Jeżeli decyzja o rozwiązaniu małżeństwa pozostaje ostateczną, małżonkowie w drodze mediacji mogą ustalić zagadnienia związane z alimentami, zaspokojeniem potrzeb rodziny, wykonywaniem władzy rodzicielskiej czy wspólnych kontaktów z dziećmi. Ponadto uzgodnienia te mogą obejmować również kwestie dotyczące spraw majątkowych byłych małżonków.

Jednym z podstawowych warunków przeprowadzenia postępowania mediacyjnego, koniecznym jest wyrażanie zgody przez obu małżonków, tym samym w przypadku sprzeciwienia się jednej ze stron, Sąd będzie zmuszony przeprowadzić postępowanie w tradycyjny sposób, co nie raz wiąże się ze znacznym wydłużeniem procesu.

Możliwość zainicjowania mediacji w sprawie rozwodowej czy separacji istnieje poprzez zawarcie wniosku przez strony w pozwie, na podstawie umowy stron bądź na podstawie postanowienia sądu. Tym samym wniosek o przeprowadzenie mediacji może zostać zgłoszony przez jedną z uprawnionych stron postępowania, bądź strony uprawnione są do uprzedniego zawarcia umowy mediacyjnej, na podstawie której sąd obligatoryjnie skieruje strony do mediacji. Ostatnim z dostępnych rozwiązań pozostaje skierowanie stron do mediacji na podstawie postanowienia za zgodą stron. Wówczas sąd wyznacza czas jej trwania na okres do miesiąca, chyba że strony wspólnie zwróciły się o wydłużenie terminu na przeprowadzenie mediacji. Godzi się wskazać, iż postępowanie może wrócić do tradycyjnego trybu, jeżeli choć jedna ze stron oświadczy, że nie wyraża zgody na mediację

Odnosząc się do samej osoby mediatora, należy podkreślić, iż mediacja jako nowa metoda rozwiązywania sporów ma charakter szczególnego rodzaju negocjacji, które strony prowadzą, korzystając z pomocy obiektywnego i neutralnego mediatora. Stanowi to również jedną z podstawowych fundamentalnych zalet mediacji obok takich jej cech, jak poufność, odformalizowany charakter, dobrowolność czy też zapewnienie stronom niezależności.

Zwieńczeniem postępowania mediacyjnego pozostaje sporządzenie protokołu przez mediatora, w którym koniecznym jest wskazanie danych stron, danych mediatora, a także miejsce i czas przeprowadzenia mediacji oraz jej wynik. Następnie mediator podpisuje sporządzony protokół oraz przekłada zawartą ugodę. Tak przygotowaną dokumentację, w celu zatwierdzenia ugody mediator przesyła do sądu, a sędzia przeprowadza postępowanie, w którym ocenia zawartą ugodę pod względem jej zgodności z obowiązującymi przepisami czy zasadami współżycia społecznego. Z chwilą zatwierdzenia takiej ugody przez sąd nabiera ona mocy ugody sądowej oraz w żadnym stopniu nie ustępuje tradycyjnemu wyrokowi.

Finalnie ponownie należy wyartykułować pozytywne aspekty, które może dać stronom mediacja. Po pierwsze małżonkowie mają szansę rozstać się w pokojowej i kulturalnej atmosferze bez angażowania zbędnych emocji, które towarzyszą stronom przy separacji czy rozwodzie. Tym samym skłócone strony w pełni mogą skupić się na aspektach materialnych rozstania oraz dalszym funkcjonowaniu założonej rodziny. Co więcej przeprowadzenie mediacji w postępowaniu rozwodowym pozostaje znacznym odciążenie dla sądów, co znacznie usprawnia postępowanie, a tym samym przekłada się na sprawniejsze uzyskanie rozwodu czy speracji. Ostatnim ze znaczących plusów mediacji są niższe koszty.

Niemniej, w niektórych przypadkach mediacja jest niemożliwa z przyczyn leżących po którejś ze stron. Wówczas pozostaje prowadzenie procesu.