Muzeum Początków Państwa Polskiego: "Otwarte okno ikony"

Trudno doszukać się odpowiednika prawosławnych ikon w wyznaniach zachodniego chrześcijaństwa. Te obrazy nierozerwalnie związane są z kontemplacją i modlitwą, będąc jednocześnie niezwykłymi, misternymi dziełami sztuki. Dyrektor Muzeum Południowego Podlasia, Małgorzata Nikolska, przyznaje, że można zobaczyć, jak zwiedzającym, dla których ikony są po prostu sztuką, podczas oglądania udziela się refleksyjny nastrój, z sal wystawowych wychodzą zamyśleni i milczący. Niezwykłe skupienie zajmujących się pisaniem ikon w warsztacie wspomina arcybiskup senior Henryk Muszyński, który był jednym z gości otwarcia wystawy.

Staroobrzędowe ikony to nieznana na zachodzie nie tylko obrzędowość, ale i wyglądająca na swój sposób egzotycznie sztuka. Od przedstawiających sceny z żywotów świętych lub najważniejsze postaci kultu obrazów malowanych na drewnianych deskach, nierzadko zdobionych złoceniami, czy srebrną okładziną, bo miniaturowe ikony wykonane w całości z metalu. Waldemar Górny, kurator wystawy zwraca uwagę na połączenia drewna z metaloplastyką z północnej Rosji. Ten rodzaj sztuki można zobaczyć w stałych ekspozycjach tylko dwóch muzeów w Polsce - w Białej Podlaskiej i w Szamotułach. W. Górny wyjaśnia także, że ekspozycja w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie rozpoczyna się od obrazów zgodnych z ortodoksyjnym prawosławiem, potem przechodząc w odchodzące od klasycznych przedstawień i postaci.
- Nie wszystkie obiekty są jeśli chodzi o wartość religijną i kontemplacyjną zgodne z kanonem starowierskim- mówi kurator wystawy. Zaznacza, że wszystkie jednak zebrane tutaj ikony powstały w starowierskich warsztatach. Część jednak na zamówienie.

- Muzeum Początków Państwa Polskiego w założeniu statutowym w zasadzie organizuje wystawy związane z polskim średniowieczem, z kulturą i sztuką sakralną polskiego kościoła. Ale chcieliśmy przedstawić sztukę sakralną kościoła wschodniego prawosławnego. Pierwsza taka wystawa była w 2001 roku, pod tytułem "Cerkiew - wielka tajemnica". To jest jakby dalsza część tej wystawy. Zagłębiamy się w tematykę jeszcze bardziej, bo przedstawiamy, bo przedstawiamy pewien odłam sztuki i wiary statoobrzędowców. chcemy rozpropagować sztukę starowierców, która prawdopodobnie dla dużej części mieszkańców Polski zachodniej jest bardzo mało znana, jeśli nie w ogóle nieznana. Piękno i tajemnica ikon są frapujące nie tylko dla nurtu kolekcjonerskiego. Chcielibyśmy przede wszystkim przedstawić ją zwykłym ludziom, którzy będą tę wystawę odwiedzać - mówi Tomasz Sawicki, p.o. dyrektora MPPP w Gnieźnie.

Wystawę "Otwarte okno ikony" można oglądać do 28 września. Towarzyszy jej program edukacyjny, jest możliwość oprowadzania dla grup zorganizowanych.