Odszkodowanie za śmierć bliskiej osoby - porada prawna

Więź osobista istniejąca pomiędzy członkami rodziny stanowi dobro osobiste o charakterze szczególnym, bowiem u jej fundamentów leży stosunek emocjonalny istniejący pomiędzy osobami najbliższymi. Z uwagi na doniosłość relacji panujących między członkami rodziny, prawo do życia w rodzinie powinno zasługiwać na szczególną ochronę. Wspomnianemu problemowi starał się stawić również ustawodawca przewidując instytucję odszkodowania po śmierci bliskiego, które miało na celu nie tylko pomóc rodzinie zmierzyć się z odejście osoby bliskiej sercu, ale również wyrównać poniesioną stratę.

Wraz z nowelizacją wprowadzona w sierpniu 2008 r. dokonano zmiany brzmienia art. 446 Kodeksu Cywilnego, tym samym dodając §4, który stanowi, iż osoby związane ze zmarłym mogą dochodzić odszkodowania za doznaną krzywdę także w sytuacji, kiedy nie nastąpiło materialne pogorszenie się sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny zmarłego. Wówczas już utrata członka rodziny oraz cierpienie wywołane tą szkodą stała się podstawą do wystąpienia z roszczeniem. Prawdą jest, że śmierć osoby najbliższej powoduje naruszenie dobra osobistego osoby związanej emocjonalnie ze zmarłym. Jednakże nie wszystkie więzi rodzinną można automatycznie zakwalifikować do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie takie, które zerwanie powoduje ból, cierpienie i rodzi poczucie krzywdy. Wobec powyższego osoba dochodząca roszczenia na podstawie art. 448 k.c. powinna zatem wykazać istnienie tego rodzaju więzi, stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie.

Co więcej w doktrynie możliwości dochodzenia ochrony więzi łączącej nas ze zmarłą osobą bliską dopatruje się również w zagadnieniu dóbr osobistych, które podlegają ochronie przewidzianej w art. 23 Kodeksu Cywilnego i 24 Kodeksu Cywilnego ze względu na swoją doniosłość i znaczeni w sferze życia społecznego. W judykaturze uznano, że do katalogu dóbr osobistych należy np. prawo do intymności i prywatności, prawo do planowania rodziny, tradycja rodzinna czy pamięć o osobie zmarłej. Z uwagi na fakt, iż katalog dóbr osobistych pozostaje otwarty, bezzasadnym pozostawałoby powoływanie argumentów sprzeciwiające się zaliczeniu do tego katalogu także więzi rodzinnych.

Finalnie należy podkreślić, iż rozmiar szkody spowodowany utratą osoby bliskiej szacowany jest w sposób indywidualny poprzez analizę poszczególnych czynników takich jak: rozmiaru i czas trwania cierpień psychicznych i fizycznych w sytuacji śmierci członka rodziny, z którym strona była silnie emocjonalnie związana, nasilenie negatywnych przeżyć, rodzaj i natężenie więzi uczuciowych między powodem a zmarłym, uczucie osamotnienia czy wystąpienie traum następczych.